جانبازان شیمیایی
یکی از مهمترین عوارض گاز خردل، بروز عوارض دیررس آن است که سال‌ها پس از شیمیایی شدن و تماس اولیه فرد رخ می‌دهد و در این شرایط دو حالت برای فرد پیش می‌آید، در حالت اول فردی که در تماس با گاز خردل بوده ممکن است از همان هنگام دچار ضایعه و مشکلات چشمی شده باشد و این مشکلات همچنان همراه بیمار بوده و خوب نشده باشد و در حالت دوم پس از تماس اولیه با گاز خردل و بروز یکسری عوارض موقت نظیر خارش و سوزش جذب شده باشد، اما سال‌ها بعد دوباره بیماری ظاهر شود که این بیماری تحت عنوان نوع «دیررس» شناخته می‌شود.
ساده ترین و موثرترین راهکار برای باز گرداندن بینایی و کاهش ناراحتی‌های چشم فرد سوزاندن مجاری اشک است که مانع خروج اشک از چشم افراد آسیب دیده می شود. این عمل بسیار ساده و در اکثر موارد با موفقیت همراه بوده است. هر چند در بهبود دید چندان تاثیری ندارد، اما در کاهش درد و سوزش در چشم مبتلایان بسیار موثر است و می‌تواند آرامش بیشتری به چشم فرد دهد.
روش دیگر جایگزینی سلول‌های بنیادی صدمه خورده است که جایگزین سلول‌های سالم می‌شود و معمولا این امر توسط افراد نزدیک و از خویشاوندان صورت می‌پذیرد تا شانس موفقیت عمل بیشتر باشد. البته این پیوند از طریق جسد نیز قابل انجام است اما شانس موفقیت کمتری دارد.
در سالهای اخیر بسیاری از جانبازان شیمیایی اظهار می‌کردند که که چشمشان قبلاً ضعیف نبوده و حالا ضعیف شده است و این موضوع را به اثرات دیررس گاز خردل نسبت می‌دادند که نزدیک بینی، دور بینی و آستیگماتیسم شایعترین عیوب انکساری چشم هستند و در نهایت گاز خردل نیز عوارض چشمی متعددی را نیز ایجاد می‌کند که برحسب شدت مسمومیت این عوارض متعدد بوده و عمدتاً قرنیه چشم را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
بهرام عین‌اللهی رئیس قطب چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
در این راستا برای بررسی دستاوردهای همه جانبه انقلاب اسلامی و تاثیر آنها در زندگی اجتماعی مردم با بهرام عین‌اللهی رئیس قطب چشم پزشکی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به گفت‌وگو نشستیم که این جراح و متخصص بیماری‌های چشم در آغاز صحبت هایش عنوان می‌کند: خوشبختانه در حال حاضر هیچ جانبازی شیمیایی برای درمان عارضه چشم به خارج از کشور اعزام نمی‌شود.
ایران مرجع درمان چشم در جهان
وی با اشاره به مراجعات جانبازان برای درمان عارضه‌های چشمی به بیمارستان لبافی‌نژاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی افزود: خوشبختانه در کشور در این زمینه اقداماتی صورت پذیرفته که در دنیا بی‌نظیر است. یعنی ما در درمان جانبازان شیمیایی در حوزه چشم مرجع دنیا به حساب می‌آییم و مقالاتی که در این زمینه داریم مقالاتی به حساب می‌آیند که از نظر جهانی بالاترین اعتبار را دارد.
عین‌اللهی ادامه داد: مثلأ برای درمان جانبازان شیمیایی چشمی با استفاده از سلول‌های بنیادی با داشتن مقالات متعدد؛ توانسته‌ایم سلول‌های بنیادی را به صورت کاربردی در حوزه قرنیه چشم پیوند بزنیم تا جانبازی که دارای دید بینایی نبوده است بتواند بینایی خود را به دست آورد.
جانبازان شیمیایی
وی تصریح کرد: گازهای خردل شیمیایی سلول‌های بنیادین را از بین می‌برد مثلأ اگر هر کس به ناخن خود نگاه کند پائین ناخن خود یک هلال می‌بیند که این هلال همان سلول بنیادین است تا بتوانند دائما ناخن تولید کند. دور قرنیه چشم نیز سلول بنیادی داریم که مرتبا در حال تولید سلول است که بر اثر گازهای شیمیایی این سلول‌ها از بین می‌رود و و ما در گذشته هر چه پیوند می‌کردیم پیوندها موفقیت‌آمیز نبود و چشم‌ها سوراخ می‌شد و در نتیجه به این جمع‌بندی رسیدیم که این افراد دچار مشکلات دیگری هستند و پس از تحقیقات متوجه شدیم که سلول‌های بنیادین این افراد دچار مشکل هستند.
عین‌اللهی گفت: در ادامه این تحقیقات از براداران و خواهران این جانبازان شیمیایی چشمی سلول‌های بنیادین آنها را دریافت کردیم و پس از کشت؛ در چشم این جانبازان استفاده کردیم و به طور معجزه‌آسا مشاهده کردیم که زخم‌های آنان ترمیم شد.
درمان چند هزار جانباز شیمیایی چشمی
این جراح و متخصص بیماری‌های چشم با اشاره به موفقیت درمان چشم جانباز شیمیایی به وسیله دانش سلول‌های بنیادی بیان داشت: در مجموع بالغ بر چند هزار جانباز شیمیایی با این روش درمان شده‌اند
عین‌اللهی اظهار داشت: یک زمانی برای اینکه بتوانیم از سلول‌های بنیادین به صورت علمی‌تر استفاده کنیم با همکاری مرحوم دکتر کاظمی که از زمان دفاع مقدس با وی آشنا بودم توانستیم با همکاری مرکز رویان تفاهمنامه‌ای منعقد شود تا آنها با کشت سلول‌های بنیادین؛ ما بتوانیم در درمان چشم جانبازان شیمیایی اقدام کنیم.
جانبازان شیمیایی
وی با اشاره به اینکه استفاده از سلول‌های بنیادین برای درمان چشم جانبازان شیمیایی یک روش معمولی در کشور شده است، گفت: امروزه سلول‌های بنیادین به راحتی در رویان کشت می‌شود و ما نیز از آن برای درمان چشم جانبازان شیمیایی استفاده می‌کنیم.
درمان چشم بیماران عراقی/آموزش به چشم پزشکان عراقی
عین‌اللهی خاطرنشان کرد: بیمارانی نیز از کشور عراق به دلیل عارضه چشم به ایران مراجعه می‌کنند و حتی چشم‌پزشکان آنان را نیز ما آموزش می‌دهیم و در مجموع در درمان مجروحان شیمیایی به‌خصوص در حوزه چشم موفقیت‌های بزرگی داشته‌ایم و در این زمینه هیچ جانباز شیمیایی دچار عارضه چشمی به خارج از کشور اعزام نمی‌شود.
